فضانوردان چگونه در فضا راه می روند؟

شاید عجیب به نظر برسد، ولی فضانوردان می توانند در فضا راه بروند. راه رفتن در فضا با راه رفتن روی کره ی زمین بسیار متفاوت است. در کره ی زمین ما به هنگام راه رفتن پاهایمان را روی سطح زمین قرار می دهیم؛ زیرا نیروی جاذبه ما را به سوی خود می کشد. ولی در فضا نه سطحی وجود دارد که فضانورد پایش را روی آن قرار دهد و نه نیروی جاذبه ای که پاها را به سوی خود بکشد. به این ترتیب فضانوردان چگونه در فضا راه می روند؟

راه رفتن در فضا با راه رفتن عادی متفاوت است. فضانوردان برای راه رفتن در فضا از یک راکت دستی استفاده می کنند. این راکت نیروی لازم برای حرکت فضانورد را مهیا می کند. اساس کار این راکت کوچک، مانند موشک های بزرگ است؛ یعنی خروج گاز با نیروی زیاد از قسمت انتهایی راکت، موجب جلو راندن آن می شود. طبق قانون سوم نیوتن در مورد حرکت، برای هر عملی، عکس العملی است برابر با آن و خلاف جهت آن.

بنابراین سرعت و نیروی گازی که با فشار از قسمت عقب راکت خارج می شود، نیرویی ایجاد می کند که آن را به سمت جلو می راند. از آنجا که راکت دستی به لباس فضانورد متّصل است، موجب حرکت فضانورد نیز می شود. البته در فضا سطحی برای قرار دادن پاها بر آن وجود ندارد و راه رفتن فضانورد بیشتر نوعی شناور ماندن در فضا محسوب می شود.

فضانوردان به دلایل مختلفی در فضا راه پیمایی می کنند. گاه ممکن است فضانورد مجبور شود از سفینه ای خارج شده، وارد سفینه ای دیگر شود. فضانوردان برای تعمیر سطح خارجی سفینه نیز باید از سفینه بیرون بیاند. آنها در طول چنین عملیاتی از راکتهای دستی مخصوص استفاده می کنند. جهت گاز خروجی از راکت طوری تنظیم می شود که دقیقاً مخالف جهت حرکت فضانورد باشد. به این ترتیب فضانورد موقع حرکت، به سوی جهتی که می خواهد رانده می شود. علاوه بر این، فضانوردان برای تجربه و آزمایش نیز از سفینه خارج می شوند و در فضا راه می روند.

نخستین راه پیمایی در فضا توسط یک فضانورد روس به نام «اِ. لئونوف» در مارس 1965 میلادی انجام شد. او 24 دقیقه را خارج از سفینه سپری کرد.